Hamit BOZARSLAN ile
“Kriz, Şiddet,
Toplumsal Çözülme:
2020’lerin
Orta Doğu’sunu Düşünmek

Moderatör : Cem TERZİ
8 Ocak 2025

Bu haftaki konuğumuz Hamit Bozarslan
Söyleşi başlığımız:
“Kriz, şiddet, toplumsal çözülme: 2020’lerin Ortadoğu’sunu düşünmek”

Moderatörümüz Cem Terzi

1906-1908 arasında Tahran ve İstanbul’daki rejim değişikliklerinin yol açtığı kanlı olaylar… 1920’lerde kurulan manda rejimlerine karşı yükselen isyan dalgaları ve baskı rejimleri… 1948’de Filistin’in paylaşılmasıyla başlayan protestolar, askerî darbeler, yıkılan rejimlerden çok daha baskıcı yönetimlerin tırmandırdığı gerilim… 1979’daki İran Devrimi, Mekke’deki İslamcı ayaklanma, Camp David Anlaşmaları ve Afganistan’ın işgalinin sebep olduğu olaylar… 1990’larda Mısır ve Cezayir’deki cihad yanlısı silahlı mücadeleler ve El-Kaide…

Bozarslan’a göre Ortadoğu’daki şiddetin kronolojisi üç ana dönemi öne çıkarıyor: 1906-1979 arasında Osmanlı İmparatorluğu’ndan İran’a uzanan devrimci hareketler, 1948’de Filistin’in bölünmesiyle 1950-1970 arasının otoriter rejimleri,  1966’da Seyyid Kutb’un idamıyla başlayan ve günümüze kadar gelen İslamcı muhalefetler.

İkibinlerden bu güne ise şiddet, cihadizm, mezhepçilik ve diktatörlük gibi olguların Ortadoğu’nun XX. yüzyılında özellikle de 1979’dan sonra yoğunlaşarak küresel gergikliklerle eklemlenmesine tanıklık ediyoruz.   Bu yeni dönemi kriz, şiddet ve toplumsal çözülme olarak nitelendirmek mümkün.

Bu şiddet tarihini sosyo -ekonomik nedenleriyle birlikte konuşacağız. Bizi nelerin beklediğini öngörmeye çalışacağız.

Hamit Bozarslan kimdir?

1958 Lice doğumludur. Tarih ve siyaset bilimi alanlarında doktorasını tamamladıktan sonra 1995-1997 yılları arasında Berlin’de bulunan Centre Marc Bloch’da araştırmacı olarak yer almış, ardından EHESS – École des Hautes Études en Sciences Sociales’de (Paris Sosyal Bilimler Yüksek Okulu) çalışmaya başlamıştır. 2002-2008 yılları arasında, aynı kurum içinde yer alan Institut d’études de l’islam et des sociétés du monde musulman (İslâm ve Müslüman Toplumları Enstitüsü) başkanlığını da yürütmüştür. Halen EHESS bünyesinde profesör olarak araştırmalarına devam etmektedir. Ortadoğu’da şiddet, siyasal hareketler, Kürt sorunu gibi konulardaki çalışmalarıyla tanınmaktadır. İletişim Yayınları tarafından yayımlanan eserleri arasında Ortadoğu: Bir Şiddet Tarihi (2010), Ortadoğu’nun Siyasal Sosyolojisi (2012), Türkiye Tarihi: İmparatorluktan Günümüze (2015) ve Med 21 Programı İbn Haldun Ödülü’ne layık görülen Lüks ve Şiddet: İbn Haldun’da Tahakküm ve Direniş (2016) adlı kitapları yer almaktadır.