Sınıfa, ırka, etnik kökene, cinsiyete dair ayrımcı pratikleri sınırlamaya, denetlemeye, hatta gerektiği yerde yasaklamaya yönelen bütün önlemlere rağmen ayrımcılık, biçim değiştirmiş ve gündelik yaşamın içine sızmış önemli bir sorun olmayı sürdürüyor. Ayrımcılığın dolaylı biçimleri, özellikle medyanın gündelik yaşamın hemen her alanına dair yaydığı mesajlarda kendini gizleyen sıradan, ilgisiz bir haberin ya da metnin satır aralarında kaybolan ama yakından bakıldığında pekâlâ ırkçı olarak nitelenebilecek yargılarla üretilmeye devam ediyor.
Bu söyleşi ırkçı söylemin bu yeni biçiminin görünürleştirilmesini amaçlıyor. Bu ülkede olmadığı öne sürülen, muğlak görünümler arkasına yerleşen ve çoğu zaman satır aralarına gizlenen ırkçılığın perdesini aralıyor.
Söyleşide sıradan medya takipçilerinin gündelik hayatlarında ırkçı söylemleri nasıl inşa ettiği, ırkçı ideolojinin “öteki”nin etnik, dinsel, cinsel farklılıkları üzerinden nasıl bir fantezi işlevi yüklendiği irdelenecek.
Başta Kürtler olmak üzere Alevilere, Ermenilere, kadınlara, farklı cinsel yönelimlere yönelik nefret dolu ifadelerden hareketle biyolojik temellere dayanan “eski” ırkçılıktan, günümüzde cinsiyetçi, milliyetçi ideolojilerin ittifak kurması ile üretilen “yeni” ırkçılığa evrilen süreçte kavramın nasıl bir dönüşümden geçtiği gözler önüne serilecek.
Hatice Çoban Keneş kimdir?
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden 1999 yılında mezun olmuştur. 2013 yılında Ankara Üniversitesi’nde tamamladığı doktora çalışmasında Yeni Irkçı Söylemin Muğlak Karakteri ve Medyanın İşlevi başlıklı teziyle doktor unvanını almıştır.
Yeni ırkçılık, yeni ırkçı söylemler, medyada azınlık gruplarının (Kürtler, Aleviler, Ermeniler, mülteciler, cinsiyet kimlikleri vb.) temsili, bu gruplara yönelik ayrımcı söylemlerin üretilme ve yaygınlaştırılma biçimleri ile bu söylemlerin rasyonel ve duygusal gerekçelerle nasıl meşrulaştırıldığı üzerine birçok çalışması bulunmaktadır. Bu çerçevede doktora tezinden çıkardığı Yeni Irkçılığın Kirli Ötekileri: Kürtler, Aleviler, Ermeniler ilk kitabıdır. Ayrımcılık ve Medya: Kültürel Irkçılığın Gündelik Görünümleri adlı son kitabı ise medyada kültürel ırkçılığın farklı görünümlerini ele aldığı, hem ders kitabı hem de akademik bir kaynaktır.
Ayrıca, Zamanın Tozu: Frankfurt Okulu’nun Türkiye’deki İzleri, Ayrımcılığın Yüzleri, Haber Okumaları, Affetmenin Politikası ve Sözün Dolaştığı Yer: Kadınlar, Siyaset ve Kolektif Bellek, Sosyal Bilimler Perspektifinden Aleviler ve Alevilikbaşlıklı kitaplarda bölüm yazarı olarak yer almıştır. Çeşitli akademik ve kültürel dergilerde yazıları yayımlanan Keneş, Ayrıntı ve Cogito gibi dergilerde de çalışmalarını paylaşmıştır.
Akademik çalışmalarının yanı sıra toplumsal ve akademik dayanışma ağlarında da aktif olarak yer almıştır. Kültür ve İletişim Dergisi Yayın Kurulu üyesi ve editörü olarak görev yapmış, Ankara Dayanışma Akademisi’nin üyesidir. Ayrıca, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dayanışma Ağı’nda dört yıl boyunca aktif çalışmalar yürütmüştür. Ankara ve Cumhuriyet üniversitelerinde çalışmış, son 10 yıldır da Munzur Üniversitesi’nde akademik çalışmalarına ve araştırmalarına devam etmektedir.
